Materica (uterus) je šuplji mišićni organ ženskog reproduktivnog sistema, smešten u maloj karlici između mokraćne bešike i rektuma. Njena osnovna funkcija je omogućavanje implantacije oplođene jajne ćelije, razvoj ploda i porođaj.

Anatomija materice

Materica oblikom podseća na obrnutu krušku i sastoji se iz nekoliko delova:

• Fundus materice – Gornji zaobljeni deo materice koji se nalazi iznad mesta gde jajovodi ulaze u matericu.
• Telo materice (corpus uteri) – Najveći deo materice, sastavljen od mišićnog tkiva, u kojem se odvija implantacija embriona i razvoj ploda tokom trudnoće.
• Istmus materice – Suženi deo između tela materice i grlića, koji se tokom porođaja širi kako bi omogućio prolazak bebe.
• Grlić materice (cerviks) – Donji deo materice koji povezuje materičnu šupljinu sa vaginom. Grlić luči sluz koja štiti matericu od infekcija i menja konzistenciju tokom ciklusa kako bi olakšao ili sprečio prolazak spermatozoida.

Zid materice

Zid materice sastoji se od tri sloja, od kojih svaki ima specifičnu ulogu:

• Endometrijum – Unutrašnji sloj materice koji se menja tokom menstrualnog ciklusa. Ako ne dođe do trudnoće, ovaj sloj se ljušti tokom menstruacije, dok se u slučaju oplodnje zadebljava i omogućava implantaciju embriona.
• Miometrijum – Srednji sloj, sastavljen od glatkog mišićnog tkiva. Ovaj sloj je odgovoran za kontrakcije tokom porođaja i menstruacije.
• Perimetrijum – Spoljašnji sloj koji obavija matericu i štiti je, povezujući je sa okolnim organima putem vezivnog tkiva.

Materica je dinamičan organ koji se prilagođava hormonskim promenama i fiziološkim procesima tokom života žene, uključujući menstruaciju, trudnoću i menopauzu. Njena veličina, oblik i funkcija ključni su za plodnost i opšte reproduktivno zdravlje.

Veličina materice

Normalne dimenzije materice zavise od starosti, broja porođaja i hormonskog statusa žene. U reproduktivnom dobu, prosečne dimenzije materice su:

• Dužina: 7 – 9 cm
• Širina: 4 – 5 cm
• Debljina (anteroposteriorni prečnik): 2,5 – 3 cm
• Zapremina: 75 – 200 ml

Kod žena koje nisu rađale, materica je obično manja, dok se kod onih koje su imale trudnoće može blago povećati. Nakon menopauze, materica postepeno atrofira i smanjuje se na dužinu od 4 – 6 cm.

Kada i kako se meri veličina materice?

Veličina materice se najčešće procenjuje ultrazvučnim pregledom tokom ginekološkog pregleda, koji može biti:

• Transabdominalni ultrazvuk – Koristi se kod žena sa punom bešikom i daje širu sliku organa male karlice.
• Transvaginalni ultrazvuk – Preciznija metoda koja omogućava detaljniji uvid u strukturu materice, endometrijum i prisustvo eventualnih promena.

Merenje se obavlja u različitim fazama menstrualnog ciklusa, jer materica može blago menjati dimenzije u zavisnosti od hormonskih oscilacija i zadebljanja endometrijuma.

Šta znače rezultati merenja veličine materice?

Normalna veličina materice – Ukazuje na urednu strukturu i funkciju reproduktivnog sistema. U reproduktivnom periodu materica je odgovarajuće veličine, sa glatkim zidovima i urednom debljinom endometrijuma, koja varira u zavisnosti od faze ciklusa.

⚠️ Povećana materica može biti znak:

• Trudnoće – Pri ranoj trudnoći materica se postepeno uvećava kako bi omogućila rast ploda.
• Mioma materice – Dobroćudni tumori glatkog mišićnog tkiva mogu uzrokovati povećanje i nepravilne konture materice.
• Adenomioze – Stanje u kojem endometrijumske ćelije rastu unutar mišićnog sloja materice, uzrokujući zadebljanje i povećanje organa.
• Upalnih procesa ili infekcija – Hronične infekcije i upale mogu dovesti do uvećanja i promena u strukturi materice.
• Kancer materice – Iako retko, maligni tumori mogu izazvati povećanje materice, obično praćeno abnormalnim krvarenjem.

⚠️ Smanjena materica može biti znak:

• Menopauze – Usled smanjenja nivoa estrogena, materica postaje manja i tanja.
• Hipoplazije materice – Kongenitalno stanje u kojem materica ostaje manja od normalne veličine, što može uticati na plodnost.
• Preranog otkazivanja jajnika – Hormonske promene mogu dovesti do atrofije materice i smanjenja njene veličine.

Debljina endometrijuma i njen značaj

Pored dimenzija materice, važan je i izgled i debljina endometrijuma (unutrašnjeg sloja materice), koja varira u zavisnosti od menstrualnog ciklusa:

• Tokom menstruacije: 2 – 4 mm
• Folikularna faza: 5 – 7 mm
• Ovulacija: 7 – 10 mm
• Lutealna faza: 10 – 14 mm

Previše tanak endometrijum (< 6 mm) može otežati implantaciju embriona, dok previše debeo endometrijum (> 15 mm) može ukazivati na hormonske poremećaje ili hiperplaziju.

Merenje veličine materice je važan deo ginekološkog pregleda i može ukazati na potencijalne probleme u reproduktivnom zdravlju žene. Pravilna interpretacija rezultata pomaže u dijagnostici stanja kao što su miomi, adenomioza, hormonski poremećaji ili trudnoća. Redovni ultrazvučni pregledi su ključni za rano otkrivanje eventualnih promena i očuvanje zdravlja materice.

Mi možemo da vam pomognemo na vašem putu do bebe. Za pitanja, nedoumice i podršku možete nam se javiti direktno na SOS IVF broj 0800 70 70 77 ili nam pisati na imejl info@ivfcentar.rs. Takođe, možete nas kontaktirati i popunjavanjem kontakt forme na sajtu klikom na link ONLINE KONTAKT FORMA.